….. sinds 1969

In november 2014 is het precies 45 jaar geleden, dat Hoevelaken een zelfstandige bibliotheek krijgt met een eigen stichtingsbestuur. Reden voor een groot feest is dat niet, maar wel een goede gelegenheid om de historie van de bibliotheek, op schrift gezet tijdens het 25-jarig bestaan, nog eens af te stoffen.

Uitleenpost
Het lenen van boeken is met het in het leven roepen van een Stichting in 1969 eigenlijk niets nieuws. Al in de jaren dertig en veertig schijnt Hoevelaken de beschikking te hebben gehad over een bibliotheek. Die is na de oorlogsjaren echter geruisloos verdwenen.

In de jaren zestig wordt het uitlenen van boeken weer opgepakt met de opening van een bibliotheek, als uitleenpost van de Provinciale Bibliotheekcentrale te Velp. De uitleenpost krijgt een plek boven de brandweerkazerne aan de Meerveldlaan en wordt na twee jaar praten en voorbereiden door burgemeester Veen officieel geopend op 17 november 1967. De uitleenpost start haar bestaan met 1500 boeken.

Abonnementen
Het aantal abonnementen is na een maand al 195 en groeit door naar 332 binnen een jaar. Vooral de belangstelling onder de jeugd is groot. Zo groot zelfs, dat het jaarverslag van de Provinciale Bibliotheekcentrale kan melden, dat de Hoevelakense uitleenpost wat betreft het aantal lezers en uitgeleende boeken de grootste binnen haar gebied is. Het aantal lezers, en dus boeken, blijft stijgen, met als gevolg, dat de normen waarbinnen een uitleenpost zich mag bewegen inmiddels zeer worden overschreden.

Behuizing
Er zijn dan ook plannen om te komen tot een eigen plaatselijke bibliotheek, met een eigen bestuur. Op 14 november 1969 krijgt het bestuur het bericht, dat men zich, naar aanleiding van de succesvolle ontwikkeling, voortaan mag noemen: Stichting Openbare Bibliotheek Hoevelaken.

Er zijn echter nog wel obstakels op de weg naar de zelfstandigheid. Naast de financiële kant is er een schreeuwend ruimtegebrek. De behuizing boven de brandweerkazerne is al lang niet meer toereikend. Om dat te verbeteren doet het nieuwe stichtingsbestuur voorstellen aan burgemeester en wethouders, die gehoor geven aan de wens tot uitbreiding. Twee jaar na de verzelfstandiging van de bibliotheek krijgt de voormalige uitleenpost een nieuwe behuizing. Op Meerveldlaan 2a, net naast de brandweerkazerne, wordt een semipermanent gebouw geplaatst om als bibliotheek dienst te doen. Met de slogan: “Bibliotheek uit de brand” opent wethouder van cultuur mevrouw B.G. van Veldhuizen – Van Wijland op 18 maart 1971 het nieuwe onderkomen. Het aantal abonnementen heeft de 500 dan al ruim overschreden

Het nieuwe bibliotheekgebouw heeft een enorme aanwas van het aantal lezers tot gevolg. In, op één dag na, precies een half jaar tijd schrijft bibliothecaresse mevrouw Klaarenbeek het duizendste lid in. Volgens bestuursvoorzitter W.J. Roskamp maakt daarmee de helft van de Hoevelakense bevolking gebruik van de bibliotheek, ‘omdat er gemiddeld drie lezers per lidmaatschap zijn’.

Meerveldlaan 2a, het eerste bibliotheekgebouw in Hoevelaken….

….  waarvoor de belangstelling bij de opening op 18 maart 1971 groot is.

Groei boekencollectie

Naast het aantal lezers neemt ook het aantal boeken in de bibliotheek fors toe: van 4000 tijdens de opening van het nieuwe gebouw naar ruim 6000 een half jaar later. Dat gaat niet zonder zorg. Het bestuur komt in november 1971 naar buiten met het bericht, dat de groei van de bibliotheek sinds de openng in maart zo stormachtig is geweest, dat dit grote financiële consequenties heeft voor de exploitatie. De personeelskosten, maar vooral de kosten van boeken, zijn dusdanig gestegen, dat er een tekort voor het komende jaar is ontstaan. De gemeente kan en wil dit tekrot gedeeltelijk opvangen, met een subsidie van 18.200 gulden, terwijl het bestuur denkt 24.000 gulden nodig te hebben. Het gevolg zal zijn, dat er in 1972 geen boeken kunnen worden aangeschaft. Het bestuur begint daarom een donateuractie, waarbij leden wordt gevraagd naast de contributie een vrijwillige bijdrage te schenken.

Subsidiebeleid

De jaren zeventig zijn moeilijke jaren voor de bibliotheek. De Bibliotheekwet doet zijn intrede, wat grote gevolgen heeft voor het subsidiebeleid. Voortdurend verschijnen er berichten in de kranten, die als donkere wolken boven de bibliotheek hangen. Dat begint in 1972 met een plan van het ministerie van CRM, om een behoorlijke stop op de subsidiekraan te zetten. Iets wat de rayonchef van de Provinciale Bibliotheek Centrale Gelderland, de Hoevelaker D. Scheepstra, droevig stemt in die tijd. “In het proces naar verregaande democratisering van ons staatsbestel is het essentieel, dat de bruger wordt geïnformeerd. Bij de bibliotheken moet hij terecht kunnen. Die ontwikkeling was al waarneembaar. De uitleenstatistiek verschoof van romans naar studielectuur. Die ontwikkeling wordt nu plotseling gekapt. Nog erger: de voorgestelde contributieverhoging zal zelfs met zich meebrengen, dat de minst draagkrachtigen het slachtoffer worden. Dat is een trieste zaak”.

Niet alleen de landelijke overheid zorgt voor financiële tegenwind, ook binnen de Hoevelakense politiek is er oppositie tegen de bibliotheek. De heren Plaizier (SGP) en Zoon (CHU) spreken hun twijfels uit over de grote financiële steun, die de gemeente Hoevelaken vrijwel gedwongen is te verlenen aan de bibliotheek.

Verhuizing naar ‘oude’ Stuw
Eindjaren zeventig klinken er juichkreten door. Doordat de gemeenteraad in oktober 1977 besluit een nieuw dorpshuis te bouwen, komt er ruimte vrij voor een nieuwe bibliotheek. Met een grondoppervlak van 450 vierkante meter wordt een nieuwe bibliotheek vijfmaal zo groot al de oude.

Met de verbouw van de oude Stuw wordt begin 1980 begonnen. Het gebouw wordt zo uitgehold, dat er alleen wat buitenmuren en steunpilaren overblijven. Daarna wordt langzaam maar zeker de holle ruimte omgeturnd tot bibliotheek, waarvan in augustus 1980 de grote verhuizing plaatsvindt. Boeken en inventaris moeten van Meerveldlaan 2a vervoerd worden naar Meerveldlaan 22, tweehonderd meter verderop. Een zware klus, al had het voor de verhuizers nog erger gekund. Tijdens de verhuizing blijken er tienduizend boeken te zijn uitgeleend, zodat er ‘slechts’ tegen de achtduizend verhuisd hoeven te worden.

Op 30 augustus 1980 vindt de officiële opening van de nieuwe bibliotheek plaats. Het verzamelpunt voor de belangstellenden is de oude bibliotheek op nummer 2a, waarna de stoet naar nummer 22 wandelt. Aldaar aangekomen memoreert Hans Wentholt, dat hij als wethouder Welzijn mooie tijden meemaakt. “De opening van de nieuwe bibliotheek is een verheugende gebeurtenis, omdat de donkere wolken, die zich door personeelsproblemen leken samen te pakken, juist op tijd bij deze wedergeboorte zijn opgetrokken en ons het zicht geven op een zonnige verdere toekomst”.

Op 30 augustus 1980 verhuist de bibliotheek van Meerveldlaan 2a naar Meerveldlaan 22.

Met bovenstaand gedicht opent wethouder Hans Wentholt op 30 augustus 1980 het nieuwe gebouw van de openbare bibliotheek aan de Meerveldlaan.

Automatisering

In het nieuwe gebouw maakt de bibliotheek vooral in de eerste jaren een belangrijke groei door op het gebied van de automatisering. Onder leidinggevend bibliothecaris Tonny van Dinther gaat de bibliotheek over van handgestempelde boeken, via Karmac, naar de leespen. Het uitleensysteem wordt volledig geautomatiseerd, net als het informatiecentrum. Lezers hoeven niet meer via een kaartenbak de weg te vinden tussen de boeken, maar kunnen via de computer het juiste boek opzoeken.

Op 15 september 1989 wordt het nieuwe automatiseringssysteem gepresenteerd, …..

….. waarmee het kaartenbaksysteem verdwijnt, waarin Patrick Burgers op zoek is naar informatie.

Zorgen

Bij de viering van een kwart eeuw bibliotheek in 1994 zijn er opnieuw grote zorgen. Die zorgen betreffen vooral de behuizing. Het dak van de bibliotheek lijkt vooral op een vergiet en bovendien is het gebouw moeilijk toegankelijk. De behuizing staat dan ook hoog op het knelpuntenlijstje van het bibliotheekbestuur, iets waar wethouder Nico van de Stadt zich wel kan vinden. “Ik sta positief tegenover de plannen van een nieuwe behuizing. Die plannen moeten worden meegenomen in de plannen voor een nieuw gemeentehuis. Door de bibliotheek te huisvesten op dezelfde locatie als het gemeentehuis, hetzij erin, hetzij eraan vast, zal de toegankelijkheid voor de mensen groter worden”.

Het bibliotheekgebouw in 1994.

2014
De tijd schrijdt voort in rassé schreden. Twintig jaar na alle hersenspinsels ziet één en ander er geheel anders uit. Hoevelaken is al veertien jaar geen zelfstandige gemeente meer en heeft derhalve ook afscheid genomen van een eigen gemeentehuis. Geen inpandige bibliotheek derhalve. Wel heeft het bibliotheekgebouw aan de Meerveldlaan een grondige opknapbeurt gehad, waardoor er nog altijd in het voormalige dorpshuis boeken kunnen worden geleend.

2016

Op bovenstaande foto het bibliotheekgebouw op 23 februari 2016.

2017: 150 jaar bibliotheek Nijkerk
Op 30 september 2017 viert bibliotheek Nijkerk het 150 jarig bestaan. Omdat sinds het samengaan van de gemeenten Nijkerk en Hoevelaken ook beide bibliotheken tot elkaar veroordeeld zijn, worden eveneens de (oud) medewerkers van de Hoevelakense bibliotheek voor de reünie uitgenodigd.

Links op de foto is de Hoevelakense afvaardiging te zien met vlnr: Jacqueline Japin, Erna Nijenbrinks, Roel Kiers en Diny Beitler.